We eten per persoon jaarlijks een kilo zout teveel.
Gevaarlijk en onnodig, zout blijkt naast suiker een van de meest verraderlijke
ingrediënten in onze voeding, één op de twintig Nederlanders heeft daardoor
nierschade. Vaak beseffen weten niet hoe we dat precies binnenkrijgen. Te veel
zout verhoogt de bloeddruk, het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten en
nierschade. De Nederlandse norm ligt op maximaal 6 gram per dag, zelf vind ik
dit aan de hoge kant en ben van mening een dagelijkse inname van 2 tot 3 gram
al eigenlijk maximaal moet zijn.
Sluipmoordenaars
Rookworst, nasimix, kant-en-klare pastasaus, soep uit blik en chips blijken de
ergste sluipmoordenaars. Maar ook minder voor de hand liggende verdachten zoals
ketchup, Turkse drinkyoghurt, schenkstroop, cake en koffiemelk zijn
boosdoeners. Allemaal producten die ervoor zorgen dat Nederlanders per persoon
jaarlijks een kilo zout teveel binnenkrijgen.
Lange adem
Zoutarm eten is een uitdaging die tijd nodig heeft, het is eigenlijk een
gedragsverandering en een kwestie van de lange adem, Finland spande lange tijd
de kroon in Europa met een zoutinname van 13 gram per persoon per dag terwijl 6
gram de norm is. Na ruim drie decennia is dat doel eindelijk bereikt. Zout
is daar in levensmiddelen vervangen door een ‘betere’ variant, Pansalt,
met wat speurwerk hier ook in Nederland te verkrijgen.
We moeten er hier dus ook op blijven hameren dat te veel zout kan leiden tot nierschade en hart- en vaatziekten. En mensen duidelijk maken dat het slechts zes weken duurt voordat hun smaak zich aanpast en ze anders en beter proeven. Dan al gaan ze het zout in hun voeding minder missen. We hoeven niet zoutloos te eten, maar wel zoutbewust. Kies vaker voor een gezond tussendoortje in plaats van zoute snacks.
Pakjes en zakjes
We krijgen het overgrote deel van ons zout, 85 procent, binnen via voorbewerkte
voedingsmiddelen: kant-en-klaar, pakjes en zakjes. Dressings, sambal, ketjap en
andere smaakversterkers bevatten eveneens behoorlijke hoeveelheden. We raden
daarom iedereen aan zoveel mogelijk vers te koken. Lukt dat niet, check dan de
etiketten. Want de ene nasimix bevat drie keer zoveel zout als de andere en
datzelfde geldt ook voor pizza’s, pastasauzen en soep in blik. Bijna in alle
producten is zout verwerkt, hoeveel zout een product bevat kan je zien op het
etiket van de verpakking. Zout wordt dan vaak natrium
of sodium chloride genoemd.
Ook thuis de eigen zoutstrooier vaker laten staan heeft effect. Er zijn
voldoende alternatieven waarmee we achter het fornuis toch een smakelijke
maaltijd kunnen produceren. Zo kan je bijvoorbeeld koffiebonen in de risotto
gebruiken (die haal je er na het koken wel weer uit) of pak je een ui als extra
smaakmaker. Rooster of pof ui of knoflook, pureer en voeg dat aan bouillon of
sauzen toe. Wil je wat zilter: kook rauwe bleekselderij mee. Het resultaat kun
je ook mengen in jus voor over de aardappelen, vlees of vis. Je krijgt een
echte smaakexplosie. Gebruik gedroogde paddenstoelen voor een hartig Japans ‘umami-effect’.
Pak shiitakes of oesterzwammen en laat ze een tijdje wellen. Met het vocht heb
je een prachtige basis voor soepen of sauzen of maak er een
bospaddenstoelenragout van. Ook is geroosterde of verse dragon – net als andere
kruiden – een makkelijk alternatief voor zout.
Ook de toepassing van speciale pepers geven mooie tonen aan je gerechten, Szechuan
en Jamaicaanse peper zijn ongelofelijk aromatisch en je kunt ze in elke toko
voor weinig geld aanschaffen. Stoofpotten met rund- of varkensvlees kun je
oppeppen met steranijs, kruidnagel of kaneel. En smaken haal je eveneens op met
het gebruik van limoen- citroen- of grapefruitsap.
Rasp eens een beetje van de schil van een limoen over de rijst, ongelofelijk
lekker. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn om met minder zout te koken, iedere
thuiskok kan het.
Kom je er zelf niet uit, wij bieden een scala van mogelijkheden om je verder te helpen, variërend van een diëtiste tot leefstijl coach.
Door: Herbert Stoffels, eigenaar Leef! Sportcentrum Olst-Wijhe