We eten per persoon jaarlijks een kilo zout teveel. Gevaarlijk en onnodig, zout blijkt naast suiker een van de meest verraderlijke ingrediënten in onze voeding, één op de twintig Nederlanders heeft daardoor nierschade. Vaak beseffen weten niet hoe we dat precies binnenkrijgen. Te veel zout verhoogt de bloeddruk, het verhoogt de kans op hart- en vaatziekten en nierschade. De Nederlandse norm ligt op maximaal 6 gram per dag, zelf vind ik dit aan de hoge kant en ben van mening een dagelijkse inname van 2 tot 3 gram al eigenlijk maximaal moet zijn.
Sluipmoordenaars
Rookworst, nasimix, kant-en-klare pastasaus, soep uit blik en chips blijken de ergste sluipmoordenaars. Maar ook minder voor de hand liggende verdachten zoals ketchup, Turkse drinkyoghurt, schenkstroop, cake en koffiemelk zijn boosdoeners. Allemaal producten die ervoor zorgen dat Nederlanders per persoon jaarlijks een kilo zout teveel binnenkrijgen.
Lange adem
Zoutarm eten is een uitdaging die tijd nodig heeft, het is eigenlijk een gedragsverandering en een kwestie van de lange adem, Finland spande lange tijd de kroon in Europa met een zoutinname van 13 gram per persoon per dag terwijl 6 gram de norm is. Na ruim drie decennia is dat doel eindelijk bereikt. Zout is daar in levensmiddelen vervangen door een ‘betere’ variant, Pansalt, met wat speurwerk hier ook in Nederland te verkrijgen.
We moeten er hier dus ook op blijven hameren dat te veel zout kan leiden tot nierschade en hart- en vaatziekten. En mensen duidelijk maken dat het slechts zes weken duurt voordat hun smaak zich aanpast en ze anders en beter proeven. Dan al gaan ze het zout in hun voeding minder missen. We hoeven niet zoutloos te eten, maar wel zoutbewust. Kies vaker voor een gezond tussendoortje in plaats van zoute snacks.
Pakjes en zakjes
We krijgen het overgrote deel van ons zout, 85 procent, binnen via voorbewerkte voedingsmiddelen: kant-en-klaar, pakjes en zakjes. Dressings, sambal, ketjap en andere smaakversterkers bevatten eveneens behoorlijke hoeveelheden. We raden daarom iedereen aan zoveel mogelijk vers te koken. Lukt dat niet, check dan de etiketten. Want de ene nasimix bevat drie keer zoveel zout als de andere en datzelfde geldt ook voor pizza’s, pastasauzen en soep in blik. Bijna in alle producten is zout verwerkt, hoeveel zout een product bevat kan je zien op het etiket van de verpakking. Zout wordt dan vaak natrium of sodium chloride genoemd.
Ook thuis de eigen zoutstrooier vaker laten staan heeft effect. Er zijn voldoende alternatieven waarmee we achter het fornuis toch een smakelijke maaltijd kunnen produceren. Zo kan je bijvoorbeeld koffiebonen in de risotto gebruiken (die haal je er na het koken wel weer uit) of pak je een ui als extra smaakmaker. Rooster of pof ui of knoflook, pureer en voeg dat aan bouillon of sauzen toe. Wil je wat zilter: kook rauwe bleekselderij mee. Het resultaat kun je ook mengen in jus voor over de aardappelen, vlees of vis. Je krijgt een echte smaakexplosie. Gebruik gedroogde paddenstoelen voor een hartig Japans ‘umami-effect’. Pak shiitakes of oesterzwammen en laat ze een tijdje wellen. Met het vocht heb je een prachtige basis voor soepen of sauzen of maak er een bospaddenstoelenragout van. Ook is geroosterde of verse dragon – net als andere kruiden – een makkelijk alternatief voor zout.
Ook de toepassing van speciale pepers geven mooie tonen aan je gerechten, Szechuan en Jamaicaanse peper zijn ongelofelijk aromatisch en je kunt ze in elke toko voor weinig geld aanschaffen. Stoofpotten met rund- of varkensvlees kun je oppeppen met steranijs, kruidnagel of kaneel. En smaken haal je eveneens op met het gebruik van limoen- citroen- of grapefruitsap.
Rasp eens een beetje van de schil van een limoen over de rijst, ongelofelijk lekker. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn om met minder zout te koken, iedere thuiskok kan het.
Kom je er zelf niet uit, wij bieden een scala van mogelijkheden om je verder te helpen, variërend van een diëtiste tot leefstijl coach.
Door: Herbert Stoffels, eigenaar Leef! Sportcentrum Olst-Wijhe